Россия Федерациязының биче буурай үндезин чоннарының төрээн дылдарын кадагалап арттырар сорулга-биле, регионнар аразының эртем-практиктиг конференцияларын РФ-тиң аңгы-аңгы республикаларында эрттирип турар. «Саян-Алтайның дылдарының келир үези: кадагалаары болгаш сайзырадыры» деп темалыг регионнар аразының эртем-практиктиг конференциязы Кызылга сентябрь 14-15 хүннеринде болуп эртер.
Бөгүн, сентябрь 14-түң хүнүнде Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг тускай шинчилелдер институдунга регионнар аразының эртем-практиктиг конференциязы эгелээн. Ук конференцияга Москвадан, Новосибирск хоорайлардан, Саха (Якутия) Республикадан, Марий-Эл, Алтай, Хакасиядан келген аалчылар, Тываның эртемденнери, дээди болгаш ортумак өөредилге черлериниң башкылары база төрээн дылы дээш ажылдап чоруур идепкейжи кижилер киришкен.
«Саян-Алтайның дылдарының келир үези: кадагалаары болгаш сайзырадыры» деп темалыг эртем-практиктиг хуралдың эгезинде ТР-ниң Чазак Баштыңының оралакчызы Орлан Сарыглар, Дээди Хуралдың депутады Аяна Монгуш, РЭА-ның Дыл эртемнериниң институдунуң эртем-шинчилелдер төвүнүң удуртукчузу, филология эртемнериниң доктору Айса Биткеева, Хакасияның гуманитарлыг шинчилелдер институдунуң директору, филология эртемнериниң доктору Тамара Боргоякова дээш өскелер-даа тус-тузунда конференцияның эрттирикчилеринге, Тываның гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг тускай шинчилелдер институдунуң директору Вячеслав Март-оолга чылыг-чымчак сөстерни чугаалап, байыр чедиргеннер. Ооң соонда конференцияның ажылы эгелээн. Хуралдың пленарлыг кезээн ТГПШИ-ниң директору, төөгү эртемнериниң кандидады Вячеслав Март-оол удуртуп эрттирген.
ТР-ниң Чазак Баштыңының оралакчызы Орлан Сарыглар «Ийи дылдыг ниитилелге күрүне деткимчезиниң негелделери» деп темалыг илеткелди кылган соонда, РЭА-ның Дыл эртемнериниң институдунуң эртем-шинчилелдер төвүнүң удуртукчузу Айса Биткеева Россия чоннарының дылдарының амгы үеде байдалының дугайында илеткелди кылган. Айса Биткеева илеткелин кылып тура, чоокку чылдарда тыва дылды шинчилеп турган барымдааларга даянып, үндүрген түңнелдерин таныштырган. Тываның Алдан-Маадыр аттыг национал музейиниң удуртукчузу Каадыр-оол Бичелдей база Хакасияның гуманитарлыг шинчилелдер институдунуң директору Тамара Боргоякова тус-тузунда илеткелдерин кылган соонда, конференцияның ажылы темалар аайы-биле аңгы-аңгы шөлдерге уламчылаан.
«Төрээн дылдарны кадагалап арттырарының чаа аргалары» деп темалыг хуралды ТГПШИ-ниң директорунуң эртем талазы-биле оралакчызы, төөгү эртемнериниң кандидады Оттук Иргит удуртуп эрттирген. Аңаа ниитизи-биле он дөрт эртемден янзы-бүрү темаларлыг илеткелдерни тус-тузунда кылганнар.
«Төрээн дыл: өөредилгениң этнокультурлуг талазы» деп темалыг хуралды ТГПШИ-ниң кол эртем ажыдачызы, филология эртемнериниң доктору Байлак Ооржак удуртуп эрттирген. Ук хуралга он бир кижи илеткел кылган. Эртем-практиктиг конференция даарта Тываның күрүне университединге ажылын уламчылаар.
