Кандыг-даа чон эрги чылды үдеп, чаа чылды уткуур чаңчылдыг. Тывалар шагдан тура бир чыл эргилип, өскези келир душта, улуг байырлалга оваарымчалыг белеткенип чораан. Чүге дээрге удавас чаа чыл төрүттүнер, ол кандыг-даа бооп болур. Чаа чыл чаш кижи төрүттүнери-биле дөмей. Багай чүве болбазын дээш, кижилер ол үеде кончуг серемчилелдиг, сагыш-сеткилинден эгелээш, оран-савазын, чугаа-домаан арыглаар, элбек аъш-чемни белеткээр.
Чаш кижи төрүттүнгеш, авазының аа сүдүн эмер. Үе-шаг-даа, чер-даа база ындыг чаяалгалыг. Час кээрге, ие-чер бодунуң чулуун төп, оът-сигенни, хем-хөлдерни, ыяш-дашты, дириг амытаннарны чемгерер. Ынчангаш чаа чыл байырлалын «шагаа», шагның аазы азы эгези дээн ужуру ол.
Шагаа – улус чоннуң төөгүден байырлалы.
Шагаа – эргилип кээр чаа чылдың езулалы.
Шагаа – чемзиг чемниң дээжизи, өктерели.
Шагаа – оолдуң, кыстың омакшылы, өөрүшкүзү.
Уруг-дарыг ойнап-хөглээр чаагай хүнү,
Улуг-биче чолугужар найыры-дыр.
Национал школа хөгжүдер институт белеткээн.
#ншхи#ирнш#Шагаа2023
Чурукта ТывКУ-нуң педагогика колледжизиниң сургуулдары
