Эр кижи амыдыралдыӊ башкарыкчызы, өг-бүлениӊ азыракчызы, эӊ-не кол кижи болур.
Чаа хайынган шайныӊ, чемниӊ үстүн өгнүӊ эр ээзинге кудары, салыры албан.
Эр кижиниӊ будун, бодун артап болбас, ынчанмас, ылаӊгыя кыс кижи. Ооӊ сузу суларай бээр.
Эр кижиниӊ бөргүн, содак-шудаан өрү салыр. Ында ооӊ сүлде-сүзүү, угаан-бодалы, күчү-күжү сиӊген болур.
Эр кижиге хүл кажан-даа устурбайн чор, ынчанмас, аалдыӊ оду отчувайн баар. Чүге дээрге одаар ыяшты эр кижи эккеп каан-дыр, өг ишти чылыг, отка аъш-чемни хайындырган, аал ишти тодуг-догаа-дыр. Ам хүлдү өске кижи уссун деп шаг-шаандан мээӊ өгбелерим чагып чораан дээр.
Чаш, бичии уруг бурган болур. Ол чугаалап шыдавас-даа болза, мага-боду-биле, чүрээ-биле угаар. Ынчангаш чаш уругга бак чаӊнап болбас.
Кижилер, дөргүл-төрел, ада-ие, уруг-дарыг аразында хамаарылга, харылзааларга кичээнгейлиг, билчилгелиг болурун үргүлчү чагып чораан.
Кижи алалавас. Киштен киш кара, кижиден кижи кончуг дижир. Ол сөстерниӊ утказын таптыг боданыӊар.
Кижи төлүн кишке-даа ораарга, хей,
Боттуӊ төлүн моӊ-биле-даа согарга, чедип кээр.
Баш өрттеткеш, хайындырып турда, ёзу-чурумну сагыыр. Баш дээрге эӊ-не хүндүткелдиг чем болур. Чаӊгыс кижи чаакты чара тыртпас деп чагыыр. Кырган-авам боду кады төрээн акы-угба, дуӊма-даа чок эр-чаӊгыс мен дээр. Ынчангаш чаак черле чара тыртпас чораан.
Чону – чоорган, хөйү – хөйлеӊ. Чонуӊардан халбактанчыӊар дээр чораан.
Мария Күжүгеттиң
“Өгбе чагыы – өндүр” деп номундан
“Шын” №46 2023 чылдың июнь 24.