Ойдуп Бартанның «Тыва дылда эмнелге сөзүлүгү» деп номундан алган.
Койнут – тмин. Чадаң койнут – тмин обыкновенный. Тайгаларда хемнер уну, дазырларда, тайга эдээ даглар ийинде үнген турар. Инек койнут – тмин бурятский – ылаңгыя шала бедик шынааларда үнген. Ында оларның бедии «хараган дег» дижир.
Кошкараа, капсыра – дөмей уткалыг сөстер – синонимнер. Эртемде орус ады рододендрон золотистый. Тывада рододендроннуң үш хевири бар. Олар шуптузу эм болур.
Көк-даш – сернокислая медь. Чес дузу: ооң-биле биеэде шээр аарыглар эмнээр турган.
Кужур – солончак. Хемнер унунда, хөлдер кыдыында кургаг пор довурактар кырынга изиг үеде чыглып кээр ак дус.
Куйга – студень. Баш, дуюгдан хайындырып кылган дестелчек чем. Ылаңгыя хой куйгазын кара эмге ажыглаар турган.
Күгүр – сера (химиктиг элемент). Ак-ногаан өңнүг көгжүргей бүдүмел: 16 дугаарлыг химиктиг элемент. Шаанда ону Моолдан, Кыдаттан, сөөлзүредир Россиядан эккеп турган.
Күжү – благовонная свечка. Янзы-бүрү тускай оъттардан соктап холаан, түлеп кыварга чаагай чыттыг ыштыг пуулээш (порошок).
Кызыл-дус – каменная соль месторождения Дус-Даг. Чогум боду өң чок-даа бол, хлористый калий (КСI) чыглы берген черлери кызылдыр өңнүг болур. Ынчангаш Өвүр дузун кызыл-дус дээр. Дус караа – дустуң кылагар кызыл кристаллдыг чери.
Маргаа – хвощ. Маргаа бөлүүнден Тывада 10 хевирлер бар. Оларның 7-зин эмге ажыглап турар.
Меде – клевер. Меде бөлүүнде бисте 5 янзы хевирлер бар. Оларның аразында эң-не солуну кызыл меде – клевер красный (клевер луговой). Хемчигештер шыктарында нептереңгей үнүш.
