Тыва Республиканың Өөредилге яамызының тускай чагыы ёзугаар өөредилгениң федералдыг күрүне стандарттарының негелделеринге дүүштүр тургускан программа ёзугаар «Национал школа хөгжүдер» институттуң ажылдакчылары өөредилге черлеринге «Төрээн чогаал» (5-9 кл.), «Тыва чогаал» (10-11 кл.) номнарын кылып доосканы улуг өөрүшкү.
Өөредилге ному РФ-тиң ӨФКС-тиң негелделеринге дүүштүр ортумак ниити өөредилге черлериниң 5-11 класстарынга тыва аас чогаалы болгаш литератураның чижек программазынга даянып кылдынган.
Кужугет М. А., Ооржак Л.Х., Чамзырын Е.Т., Шаалы А.С. Төрээн чогаал. 5 класс. Ниити өөредилге черлеринге өөредилге ному. – Кызыл: НШХИ, 2022. – 232 а.
Ооржак Л.Х., Кужугет М.А., Чамзырын Е.Т., Куулар Н.Ш., Шаалы А.С. Төрээн чогаал. 6 класс. Ниити өөредилге черлеринге өөредилге ному. – Кызыл: НШХИ, 2022. – 208 а.
5-6 класстарның номнары-биле өөреникчилер литература-теоретиктиг билиишкиннер дугайын өөренири эге школага шиңгээткен билиинге даянып уламчылаар. Чогаалдың иштики тургузуун, ында киирген деңнелге, метофора, гипербола, чогаал маадыры, портрет, пейзаж, тема, идея дээн чергелиг чогаал теориязынга хамаарышкан билиглерни уруглар шиңгээдир. Литературлуг номчулга кичээлдеринге өөренген чогаал жанрларын (тоол, тоолчургу чугаа, авторлуг тоолдар, басня, чечен чугаа, шии) катаптавышаан, оларның онзагайларын өөренир ажыл-чорудулга 5-6-гы класстарга уламчылаар.
Чамзырын Е.Т., Куулар Н.Ш., Херел А.Х. Төрээн чогаал. 7 класс. Ниити өөредилге черлеринге өөредилге ному. Кызыл: НШХИ, 2022. – 256 а.
Кужугет М.А., Ооржак Л.Х. Төрээн чогаал. 8 класс Ниити өөредилге черлеринге өөредилге ному. Кызыл: НШХИ, 2022. – 304 а.
Кол ниити өөредилгениң 7-8 класстарынга өөреникчилерниң номчулга культуразы бедип, чогаал сайгарылгазын элээн ханы чорудуп өөренир, чогаал теориязын шиңгээдири делгемчиир. Дылдың чурумалдыг аргаларындан аңгыда, тема, идея, сюжет болгаш композицияның элементилери-биле тодаргай таныжып, шиңгээдип, шүлүк тургузуун сайгарар. Мөзү-бүдүш болгаш этика темазынга бижиттинген, солун ужуралдарлыг, ужур-утказы уругларның чогаадыкчы арга-шинээн сайзырадырынче угланган чогаалдар-биле уруглар таныжар.
Кужугет М.А., Ооржак Л.Х. Тыва чогаал. 9 класс Ниити өөредилге черлеринге өөредилге ному. Кызыл: НШХИ, 2022. – 320 а.
9-ку класска тыва литератураның төөгүзүнүң үе-чадаларының хуваалдазын, тыва литератураның үндезилекчилериниң болгаш сураглыг чогаалчыларның көшкүн амыдыралдыг чораан тыва чоннуң культурлуг, сууржуң амыдыралче кирип турган чаа төөгүлүг үелерин чураан шилиндек чогаалдар-биле таныжар. Тываның сайзыралының төөгүлүг үелерин, чаартылганың, орус-тыва найыралдың чугулазын чырыткан чогаалдар уругларга бодунуң биче чуртунуң төөгүзү-биле таныжар арганы бээр.
Чамзырын Е.Т., Херел А.Х. Тыва чогаал. 10 класс. Ниити өөредилге черлеринге өөредилге ному. – Кызыл: НШХИ, 2022. – 404 а.
Чамзырын Е.Т., Херел А.Х., Ооржак М.Н. Тыва чогаал. 11 класс. Ниити өөредилге черлеринге өөредилге ному. – Кызыл: НШХИ, 2022. – 456 а.
Ниити ортумак школаның 10-11 класстарынга төрээн (тыва) чогаал эртемин үндезинниг болгаш профильдиг сорулгаларынга дүүштүр тыва литератураның төөгү-реалисчи барымдааларлыг шилиндек чогаалдарынга даянып, чоннуң ёзу-чаңчылдарын көргүскен, уругларның эстетиктиг кижизидилгезинче, делегей көрүүшкүнүн делгемчидеринче, ханы сайгарылгалыг боданырын сайзырадырынче угланган.
Өөредилге номнары РФ-тиң ӨФКС-түң негелделеринге дүүштүр ортумак ниити өөредилге черлериниң 10,11 класстарынга төрээн (тыва) литератураның чижек программазынга даянып кылдынган.