Бичии номчукчуларга белек

Уруглар чогаалчызы Александр Шоюннуң “Хүнчүгежим” деп аттыг бичии номчукчуларга бижээн шүлүктериниң номчугажы үнүп келген. Номнуң өске номнардан онзагай чүүлү – ооң бичии хемчээли. Уругларга ындыг хемчээлдиг номчугаштың бир дугаар үнүп турары бо.

Эрткен чылын Александр Сан-оолович автономнуг коммерциялыг эвес уруглар парлалгазының бажыңы “Алдын Эртине” деп организацияның чогуур документилерин белеткээш, бүрүткедип, тургузуп алган. Ооң кол-ла сорулгазы – уругларга тааржыр, янзы-бүрү хемчээлдиг, оларның сонуургалын чаяагаар-ла хаара тудуптар чурук каасталгаларлыг, номчуурунга болгаш ап чоруурунга эптиг номнарны парлап үндүрери.
Амгы үеде уруглар чогаалы ховар үнүп турар болгаш уругларга чогаал бижип турар авторлар эвээш болуп турар. Тываның Ю.Кюнзегеш аттыг ном үндүрер чери уругларга чараш, чурук каасталгалыг номнарны парлап үндүрүп турары өөрүнчүг. Оларның ол кылып турар чогаадыкчы үүле-ижинге өмек-дуза кадып, чүгле уругларга хамааржыр тускай темаларлыг, серияларлыг номнарны парлап үндүрерин чаа Уруглар парлалгазының бажыңы “Алдын Эртине” бодунуң мурнунда колдады көрдүнген сорулгазы деп санап турар. Чогум-на ындыг сорулгалыг эрткен чылын Тываның Чазааның Баштыңының Грантызынга киришкеш, тиилекчилерниң санынга кирген. Аңаа “Уругларга өөредиглиг номнар” деп ат-биле дөрт номну парлап үндүрери көрдүнген. Ооң баштайгы “хараачыгайы” – “Хүнчүгежим” Тываның Баштыңының Грантызының, ооң организатору республиканың националдар херектериниң талазы-биле агенствонуң (директору В.А.Хабаров) ачызында боттанганы бо.

Дүүн Кызыл кожууннуң Каа-Хем суурда уругларның “Звездочка” ясли-садынга улуг өөрүшкүлүг болуушкун болган. Садиктиң уруглары, кижизидикчи башкылары болгаш ада-иелери-биле Россияның алдарлыг журнализи, уруглар чогаалчызы Александр Шоюн база номнуң чурукчузу Сылдыс Ойдуп олар ужурашкан. Ужуражылганы ясли-садтың тыва дыл болгаш чогаал башкызы Светлана Допчааевна Ондар башкарып эрттирген. Аңаа республиканың национал школа хөгжүдер институттуң ажылдакчызы, “Башкы” сеткүүлдүң кол редактору Александр Шоюн, ук номну институттуң “Тыва дыл – бичии чаштарга!” деп региональдыг программазынга дүүштүр үндүрүп турарын дыңнаткан. Ужуражылга үезинде ада-иелерден, ясли-садтың кижизидикчи башкыларындан уруглар номнарынга хамаарыштыр сагыш-сеткили өйүп, сонуургап чоруур айтырыглырын салган. Аңаа делгереңгей харыыларны алганнар.Номнуң автору Александр Шоюн болгаш чурукчузу Сылдыс Ойдуп ук номну канчаар белеткеп турганын, чуруп турган чуруктарын көргүзүп, оларның чамдыктарын катап эде чуруп турганын сонуургадып чугаалааннар.

Ужуражылганың төнчүзүнде 200 экземпляр номну Тываның Баштыңының өмүнээзинден садиктиң коллективинге хүлээдип, дамчыдып бергеннер.
Ужуражылганың түңнелинде садиктиң эргелекчизи Людмила Кыргысовна Шулуу сөс алган. Ол бо ном чежемейниң бичии-даа болза, ооң уругларга солун, ажыктыг болур дээрзин онзалап демдеглээн. Дамчыдып берип турар номнарны хүлээп ап тура,Тываның Чазааның Баштыңының грантызын “Алдын Эртинеге” деткээн шылгалда кежигүннеринге, ону организастап эрттирген Тываның националдар херектериниң талазы-биле Агенствонуң коллективинге ясли-садтың коллективиниң мурнундан өөрүп четтиргенин илереткен. Езулуг үргүлчү деткиир ужурлуг төлевилел-дир дээрзин ол түңнеп чугаалаан.