Саӊ салган соонда, чаа хүн хөөреп кээрге, чолукшуур деп ёзулал эгелээр. Ол дээрге кижилерниӊ бот-боттарынга хүндүткел, аас-кежик илереткен байыр чедириишкини болур. Бот-боттарынга байыр чедиржирде, хар-назын, төрел-дөргүл барымдаалаар. Аныяк назылыг улус улуг улуска байыр чедирер. Өг-бүлеге болза, уруглар баштай ачазы, ооӊ соонда авазы, улуг акылары болгаш угбалары-биле чолукшужар. Төп Азияныӊ көшкүн чоннары ашак-кадай улусту чаӊгыс кижи деп көөр, ынчангаш олар чолукшушпас дээр.
Чолукшуурунуӊ чуруму. Чолукшуурда, бичии назылыг кижи холдарыныӊ адыштарын өрү көрүндүр, улуг кижи куду көрүндүр, сунчур. Бо дээрге улуг кижиниӊ талазындан «бичии кижиге эки сеткил күзеп тур мен», бичии кижиниӊ талазындан «улуг кижиниӊ кежиин хүлээвишаан, кезээде дузалажып чорууйн» дээн уткалыг. Чолукшужуп турар улус куспакташпас, чүгле адыштарын азы билектерин дегзи аарак сөлежир. Бичии чаш уругларныӊ бажыныӊ тейин улуг кижи чыттап болур.
Кадак сунуп чолукшуурда, ону ийи деӊге сыккаш, аксын чолукшуп турар кижизинче көрүндүр сунар. Ол дээрге «аас-кежик силерде болзун!» дээни ол. Кадакты алгаш, дүргеш, хойлап алыр (тыва тоннуг болза) азы бедик хир чок черге, бирле болза, ийи эктинге салып алыр. Кадак сунары тускай ёзулал болганда, туруп кээп, тонун (костюмун) өөктээш, курун куржангаш хүлээп алыр. Өгбе кижи кадакты олура хүлээп ап болур.
Кадак азы белек бээрде ийи холдап сунар. Ону алырда база ындыг: ийи холдап алгаш, хаваанга үстүргеш, тускайлаан черге салып алыр.
Аныяк кижи чолукшуп тура, «Шаг чаагай!» дээрге, улуг кижи «Шагаа чаагай!» деп харыылаар. Шагаа үезинде таварышкан улус база-ла:
– Шаг чаагай!
– Шагаа чаагай! – деп удур-дедир чолукшужар.
сөзүглелди Г.Д. Сундуйнуӊ «Шагааныӊ сүзүктери» деп номундан алган.