“Мээң дээре дээн тыва чогаал кичээлим” деп I-ги республика чергелиг бот-киржилгелиг мөөрейниң түңнелдери

“Мээң дээре дээн тыва чогаал кичээлим”

деп I-ги республика чергелиг бот-киржилгелиг мөөрейниң түңнелдери

 

“Мээң дээре дээн тыва чогаал кичээлим” деп аттыг төрээн чогаал башкылаашкынынга методиктиг сайгарылгалыг ажылдарның I-ги республика чергелиг бот-киржилгелиг мөөрейге 23 тыва дыл болгаш төрээн чогаал башкылары киришкеннер.

Чаа үениң, ФКӨС-түң негелдезинге дүүштүр кылдынган кичээл планнарын, кичээлдерниң технологтуг карталарын, презентациялары, кичээлдерниң сайгарылгалары-биле катай башкылар дужааган. Ынчалза-даа чамдык ажылдар мөөрейниң негелдезинге дүүшпес болган: кичээлдиң планын бижээн, а ооң сайгарылгазы чок азы презентация кылбаан дээн чижектиг ажылдар бар.

Тиилекчи башкыларның чөпшээрели-биле оларның кичээл планнарын, презентациялары-биле сайтче киирдивис.

Мөөрейже киирген ажылдарда башкыларның эскербейн эрттирип турары чазыгларын ниити түңнел кылдыр илереттивис.

  1. Презентацияда кичээлдиң сорулгазын шын эвес бижип турар (“чогаадыкчы чоруувусту сайзырадыр бис” дээн чижектиг сорулганы уруглар канчаар билип алырыл? Чогаадыкчы чоруувусту чаңгыс кичээл дургузунда канчаар сайзырадыр бис? ).
  2. Чедимче чок тургустунганайтырыглар бар.
  3. Хөйнүң санында хамаарылга кожумактарын (– ывыс) хөй ажыглап турар.
  4. Онаалгаларга тайылбыр кылыры чугула. Чижээ: “Үзүндүден деңнелгелерни ушта бижиир” дээн дижик, ушта бижип алгаш, оон чүнү кылырыл? “Деңнелгелерниң овур-хевир (тема, идея) илередиринге ужур-дузазын тайылбырлаңар” деп немеп каар болза, айтырыг төнчү сорулгалыг апаар хире.
  5. Башкыларның частырыглары хөй болганы комиссияны кайгаткан (мындыг чүүл шуут турбас ужурлуг!).
  6. Кичээл сайгарылгазын кылып тура, ында эки чүүлдер-биле чергелештир кандыг ажылды чугулалап, немеп, казып болурунуң дугайында; ол үзүндүнү (чурукту, тайылбырны …) алганының чылдагаанын (сорулгазын) чугаалаары база чугула болур. Чүге дээрге мөөрей бот-киржилгелиг болганда, комиссия кичээл сайгарылгазын кезектер аайы-биле ханы кылганынче улуг кичээнгейни салыр.
  7. Шүлүктерниң сайгарылгазын кылып тура, сөзүглел, сөс-биле ажылды колдадыр. Дылдың уран аргаларын чүгле тыптырып каары-биле кызыгаарланмаза эки.Ол дугайында (4-кү) үстүнде каксы тайылбырны берген.
  8. Эки маадырлар дугайында чугаалап тургаш, бүгүдеге билдингир чаңгыс чер-чурттугларывыска даянырындан аңгыда, чаңгыс суурда (кудумчу ажылдыр дижик) эрес-кежээ, ус-шевер кижилер дугайында чугааны кылыры база ажыктыг.
  9. ФКӨС-түң негелдезинге дүүштүр уругларның бот-тускайлаң ажылдап өөредирин чугулага алыр (сорулга, … түңнел үндүрери). А мөөрейниң чамдык ажылдарында башкылар айтырыгларны боттары салбышаан, уруглардан чүгле кыска харыы алыр арга-биле ажылдавышаан хевээр турары илереп турар.

Мөөрейниң ажылдарын чыып, эде-хере ажылдап кылгаш, чаа өөредилге чылының эгезинде “Методиктиг сүме” хевирлиг ном үндүрерин планнап турар. Башкыларның бодалдарын, санал-оналын манап тур бис.

Бирги эрткен мөөрейге киришкен башкыларга байыр чедирбишаан, чогаадыкчы ажыл-ишти, солун, дилээшкинниг ажылдаарыңарны, кадыкшылыңар камнап чорууруңарны, өг-бүлеңерге чедиишкиннерни күзеп тур бис!

Тиилекчи башкыларга улуг байырны чедирдивис!

Лидия Ооржак.