Класстан дашкаар номчулга кичээлдеринге шенелде программа болгаш С.А. Сарыг-оолдуң шүлүктерин өөредири

Амгы бо үевисте чидиг айтырыгларның бирээзи апарган тыва дылды хумагалап арттырары дээн сорулга чүгле башкыларның эвес, а эртемденнерниң, чогаалчыларның, бүгү тыва чонувустуң база дүвүрели болу берген. Мооң-биле капсырлаштыр тыва чогаал башкылаашкыны база-ла бир деңге чидиг айтырыгларлыг апарган. Чогаадыкчы, чаартыкчы үзел-бодалдыг (…)

Кызыл хоорайның 9 дугаар гимназиязынга улусчу ужурлар башкыларынга өөредиглиг семинар болуп эрткен

2022 чылдың ноябрь 7-ден 9-ка чедир Кызыл хоорайның 9 дугаар гимназиязынга улусчу ужурлар башкыларынга өөредиглиг семинар болуп эрткен. Семинарның сорулгазы болгаш утказының дугайында НШХИ өөредилгениң Этнокультурлуг болгаш реегионалдыг утказын хевирлээр лабораторияның эргелекчизи педаг. э. канд. Алевтина Шаалы кылган.Кол сорулгазы: тыва (…)

Сопоставительный анализ глагольных словосочетаний с управлением в русском и тувинском языках

Русский язык, как флективный, характеризуется неразрывной связью многозначных флексий с основой слова, морфологической целостностью слова. Тувинский, относящийся к агглютинативному типу, характеризуется легкой членимостью слова на морфемы, относительной многофункциональностью аффиксов, последовательно присоединяемых к основе слова. Русский язык имеет широкую систему предлогов, тувинский (…)

Методиктиг сүмелер

Уруглар садтарынга тыва дылды өөредириниң аргалары Чырык чер кырында чурттап чоруур чон бүрүзү келир үеде салгалдарынга төрээн дылын, ёзу-чаңчылдарын, уран чүүлүн, чер-чуртунуң, чонунуң онзагай шынарларын кадагалап арттырып каарын күзээр. Чүге дээрге өгбелеринин дылы, культуразы, чаңчылдары, төрээн чери, чону кандыг-даа язы-сөөк кижиниң (…)

Тываларның кара эмнериниң аттары

Ойдуп Бартанның «Тыва дылда эмнелге сөзүлүгү» деп номундан алган. Койнут – тмин. Чадаң койнут – тмин обыкновенный. Тайгаларда хемнер уну, дазырларда, тайга эдээ даглар ийинде үнген турар. Инек койнут – тмин бурятский – ылаңгыя шала бедик шынааларда үнген. Ында оларның бедии (…)