Эрттирер хүнү: 2018 чылдың ноябрь 1, 14.00 шакта.
Болур чери: Республиканың Улусчу чогаадылга бажыңы, Щетинкин-Кравченко кудумчузу, бажың 46.
Сценаның солагай талазында микрофоннуг индир тургустунган, 2 корзинада чечектер салдынган. Сценада экранда шуулганның логотиви көстүп турар.
Шуулганның башкарыкчызы: Салчак Василий Савырович,
14.00-14.20 – Шуулганның ажыдыышкыны.
- 1. Игил. (Эдуард Валерьевич Дамдын, Тыва Республиканың алдарлыг артизи);
Башкарыкчы хүлээлгезин күүседип кириптер.
- Башкарыкчының сөзү:
– “Хүндүскүнүң мендизи-биле, хүндүлүг Органа Дожуевна база бөгүнгү шуулганда келген бистиң республикавыстың тыва дыл башкылары болгаш бистиң үргүлчү тыва дылывыс дээш сагыш салып чоруур хүндүлүг эртемденнеривис, улустуң башкылары, күш-ажылдың хоочуннары, чалаткан аалчылар!
Тыва Республиканың Баштыңы Шолбан Валерьевичиниң доктаалында айытканы Тыва чоннуң национал культуразы болгаш байлак сагыш-сеткил өнчүзүнүң адырылбас чугула кезээ. Ынчангаш ону камгалап, кадагалап арттырарынга хамаарышкан айтырыгларны деткиири база төрээн тыва дылывысты улам сайзырадыр болгаш аныяк өскенниң дылынга сонуургалын күштелдирер сорулга-биле ноябрь 1-ни Тыва дылдың хүнү деп чарлаан болгай. База ол ышкаш 2017 чылдын апрел 7-ниң хүнүнде Тыва Республиканың Баштыңының үндүргени доктаалы-биле “2017-2020 чылдарды тыва дылдың сайзыралы” деп Тыва Республиканың күрүне программазын бадылаан. Ону деткээни дээш улуу-биле четтиргенивисти Шолбан Валерьевичиге илередип тур бис!
Ынчангаш “Тыва дыл – чоннуң өнчүзү” деп Республика чергелиг III дугаар шуулганны ажыттынган деп чарладывыс!”
- Россия Федерациязының болгаш Тыва Республиканың ыдык ырларын салыптар.
- “Тоолдуң тывылганы”, Надежда Кууларовна Наксыл тоолдап кириптер (игилге үделгени Эдуард Валерьевич Дамдын ойнап бээр)
- Башкарыкчының сөзү: Шуулганның бо чылгы кол угланыышкыны – тыва тоолдар кылдыр чарлааны-биле кол илеткеливис база тыва тоолдарның ужур-дузазынга үндезилээн.
- Шуулганның чорудуу: Пленарлыг илеткелдер. Үези: 15-20 минут.
6.1. Башкарыкчы:
– Дараазында илеткелдерни эгелээр-дир бис. Бир дугаарында «Тыва тоолдуң ажы-төл кижизидилгезинге амгы үеде ужур-дузазы» деп илеткелди кылыры-биле Тываның гуманитарлыг шинчилелдер институдунуң литература болгаш аас чогаал секторунуң башкарыкчы эртем ажылдакчызы, филология эртеминиң кандидады, Тыва Республиканың эртеминиң алдарлыг ажылдакчызы Зоя Баировна Самданны чалап тур бис.
6.2. Башкарыкчы:
– «Тыва улустуң аас чогаалының сайзырадырынга Интернет четкизин ажыглаары» деп илеткелди кылыры-биле Тыва улустуң ёзу-чаңчылдары, аас чогаал болгаш ус-шеверлер төвүнүң директору, Тываның улустуң хөөмейжизи Игорь Михайлович Кошкендейни чалап тур бис.
6.3. Башкарыкчы:
– «Тыва дылда ном үндүрүлгезиниң амгы байдалы» деп илеткелди кылыры-биле Тываның Ю.Ш. Кюнзегеш аттыг ном үндүрер чериниң кол редактору, Тываның улустуң чогаалчызы Николай Шагдыр-оолович Кууларны чалап тур бис.
- Илеткелдер соонда Тыва Республиканың Чазааның Даргазының 1-ги оралакчызы О.Д. Натсакка сөстү бээр.
Башкарыкчы: “Тыва Республиканың Чазааның Даргазының 1-ги оралакчызы Органа Дорңуевна Натсакты чалап тур бис”
- Тыва Республиканың Чазааның Даргазының 1-ги оралакчызы О.Д. Натсак.
Национал литературлуг шаңналды тыпсыры.
Эң талантылыг аныяк чогаалчы деп шаңналды тыпсыры.
- Түңнел кезээ
Башкарыкчы: Тыва дыл – чоннуң өнчүзү» деп Республиканың III дугаар шуулганының шиитпирин хүлээп алыры-биле Тыва Республиканын өөредилге болгаш эртем сайыдының оралакчызы, философия эртемнериниң кандидады Сайзана Сергеевна Товууну чалап тур бис.