Тыва Республиканың өөредилге болгаш эртем яамызы
Национал школа хөгжүдер институт
Тываның Гуманитарлыг болгаш социал-экономиктиг тускай шинчилелдер институду
Тыва улустуң ёзу-чаңчылдарының, аас чогаал болгаш ус-шеверлер төвү
«Тыва дыл – чоннуң өнчүзү» деп
республика чергелиг III ШУУЛГАННЫҢ
ПРОГРАММАЗЫ
Кызыл хоорай, ноябрьның 1, 2018 чыл
________________________________________________________________________________________________________________________________
ШУУЛГАННЫҢ ПЛАНЫ
| 09.00-10.00 | Киржикчилерни даңзылаары (Тыва улустуң ёзу-чаңчылдары, аас чогаал болгаш ус-шеверлер төвү) |
| 10.00-13.00 | Шуулганның 1 кезээ. Тыва дылдың чидиг айтырыгларынга тураскааткан ажык чугаа (Тыва улустуң ёзу-чаңчылдары, аас чогаал болгаш ус-шеверлер төвү) |
| 13.00-14.00 | Дүъштээри |
| 12-00-14.00 | Тыва дыл кырында номнарның делгелге-садыы (Улусчу чогаадылга бажыңы) |
| 14.00-14.20 | Шуулганның ажыдыышкыны |
| 14.20-15.00 | Шуулганның Пленарлыг кезээ |
| 15.00-15.40 | Тыва Республиканың Чазааның даргазы Ш.В. Кара-оолдуң байыр чедириишкини |
| 15.40 – 16.00 | Шаңналдар тыпсыры |
| 16.00 – 17.00 | Түңнел хурал. «Тыва дыл – чоннуң өнчүзү» деп республиканың III дугаар шуулганның шиитпирин хүлээп алыры |
ШУУЛГАННЫҢ ПРОГРАММАЗЫ
Шуулганның 1 кезээ. Тыва дылдың чидиг айтырыгларынга тураскааткан ажык чугаа
Болур чери:Тыва улустуң ёзу-чаңчылдары, аас чогаал болгаш ус-шеверлер төвү, Кызыл хоорай, Ленин кудумчузу, 7 дугаар бажың
9.00-10.00 Шуулганның киржикчилерин даңзылаары
9.00-10.00 «Алышкылар аразындан суг акпас» деп тоолдан үзүндү (Тыва ойнаар-кыстар театры), «Орус-тыва словарьның презентациязы» электроннуг капсырылгазы
10.00-13.00 Тыва дылдың чидиг айтырыгларынга тураскааткан ажык чугаа
Илеткелдерниң үези:
эксперттерниң дыңнадыглары – 7-10 мин.
сайгарылгалар – 5 мин.
Башкарыкчы Сайзана Сергеевна Товуу, өөредилге болгаш эртем яамызының сайыдының оралакчызы, философия эртеминиң кандидады.
Эксперттер даңзызы
Санчаа Татьяна Оюновна, Тыва Республиканың өөредилге болгаш эртем сайыды, педагогика эртемнериниң кандидады;
Тамдын Алдар Константинович, Тыва Республиканың культура болгаш туризм сайыды;
Грицюк Рустам Владимирович, Тыва Республиканың информатизация болгаш харылзаа сайыды;
Донгак Уран Алдын-ооловна, ТГШИ-ниң литература болгаш аас чогаал секторунуң эргелекчизи, филология эртемнериниң кандидады – «Литературлуг дылды камгалап арттырарының болгаш сайзырадырының үндезини – чечен чогаал дылы»;
Домур-оол Валентина Өдүрековна, Тыва Республиканың улустуң башкызы – «Төрээн тыва дылым – амгы үеде»;
Ондар Чылгычы Чимит-Доржуевич, Тываның чогаалчылар эвилелиниң даргазы, Россия Федерациязының болгаш Тыва Республиканың уран-чүүлүнүң алдарлыг ажылдакчызы – «Тываның чогаалчылар эвилелиниң айтырыглары»;
Ондар Менги Васильевна, Тыва улустуң ёзу-чаңчылдары, аас чогаал болгаш ус-шеверлер төвүнүң эртем ажылдакчызы – «Тыва улустуң аас чогаалын камгалап арттырарынга тыва үндезин культура төвүнүң ролю»;
Монгуш Даш-оол Сенгилович, «Шын» солуннуң кол редакторунуң оралакчызы – «Массалыг медээлер чепсектерин таварыштыр тыва дылдың сайзыралы».
Сайгарылгага херек айтырыглар:
тыва улустуң аас чогаалын башкылаарының чидиг айтырыглары;
тоол – уругларны номчулгага сонуургалын оттурарының бир хевири;
массалыг медээлер чепсектерин таварыштыр тыва дылды болгаш культураны камгалаары;
литературлуг дылды камгалап арттырарының болгаш сайзырадырының үндезини – чечен чогаал дылы;
тыва улустуң аас чогаалын камгалап арттырарынга тыва үндезин культура төвүнүң ролю;
төрээн тыва дылым – амгы үеде.
14.00–17.00 ПЛЕНАРЛЫГ КЕЗЭЭ
Эрттирер чери – Щетинкин-Кравченко кудумчузу, 46,
Кызыл хоорай, Улусчу чогаадылга бажыңы
12.00- 14.00 – ТЫВА ДЫЛ КЫРЫНДА НОМНАРНЫ ДЕЛГЕЛГЕ-САДЫЫ
13.00-14.00 – «Алаш болгаш Хемчик» деп тоолчургу чугаага үндезилээн видеофильм көрүлдези (Национал школа хөгжүдер институт).
14.00-17.30 – ПЛЕНАРЛЫГ КЕЗЭЭ
14.00-14.20 – Шуулганның ажыдыышкыны.
14.20-14.40 – «Тыва тоолдуң ажы-төл кижизидилгезинге амгы үеде ужур-дузазы». Зоя Баировна Самдан, ТГШИ-ниң литература болгаш аас чогаал секторунуң башкарыкчы эртем ажылдакчызы, филология эртемнериниң кандидады, Тыва Республиканың эртеминиң алдарлыг ажылдакчызы.
14.40-14.50 – «Тыва улустуң аас чогаалының сайзырадырынга Интернет четкизин ажыглаары». Игорь Михайлович Көшкендей, Тыва улустуң ёзу-чаңчылдары, аас чогаал болгаш ус-шеверлер төвүнүң директору, Тываның улустуң хөөмейжизи.
14.50-15.00 – «Тыва дылда ном үндүрүлгезиниң амгы байдалы». Николай Шагдыр-оолович Куулар, Тываның Ю.Ш. Кюнзегеш аттыг ном үндүрер чериниң кол редактору, Тываның улустуң чогаалчызы.
15.00-15.40 – Тыва Республиканың Чазааның Даргазы Ш.В. Кара-оолдуң байыр чедириишкини.
15.40 -16.00 – Шаңналдар тыпсыры.
16.00-17.00 – «Тыва дыл – чоннуң өнчүзү» деп Республиканың III дугаар шуулганының шиитпирин хүлээп алыры.